Ochrona sygnalistów

Przedsiębiorców, na rzecz których świadczy pracę co najmniej 50 osób niezależnie od podstawy prawnej zatrudnienia.

Podmiotów publicznych w tym jednostek samorządu terytorialnego, z wyłączeniem jednostek organizacyjnych gmin lub powiatu liczących mniej niż 10 tyś mieszkańców.

Podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50, lecz nie więcej niż 249 osób, mogą na podstawie umowy ustalić wspólne zasady dotyczące przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń wewnętrznych oraz prowadzenia postępowania wyjaśniającego, pod warunkiem zapewnienia zgodności wykonywanych czynności z ustawą o ochronie sygnalistów. 

 Jednostki samorządu terytorialnego mogą ustalić wspólną procedurę przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych w ramach wspólnej obsługi dla  

• jednostek organizacyjnych gmin/powiatu/województwa zaliczanych do sektora finansów publicznych,
• innych zaliczanym do sektora finansów publicznych gminnych/powiatowych/wojewódzkich osobach prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego, pod warunkiem zapewnienia jej odrębności i niezależności od procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych i podejmowania działań następczych.

Procedura ta powinna określać co najmniej:

1. wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej danego podmiotu upoważnioną do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych. Zgłoszenia mogą również być przyjmowane przez podmiot zewnętrzny.
2. sposoby przekazywania zgłoszeń wewnętrznych przez sygnalistę;
3. bezstronną wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej danego podmiotu, upoważnione do podejmowania działań następczych, w tym do weryfikacji zgłoszenia wewnętrznego i dalszej komunikacji z sygnalistą;
4. tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo;
5. obowiązek potwierdzenia sygnaliście przyjęcia zgłoszenia wewnętrznego w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu;
6. obowiązek podjęcia, z zachowaniem należytej staranności, działań następczych;
7. maksymalny termin na przekazanie sygnaliście informacji zwrotnej, nieprzekraczający 3 miesięcy od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia wewnętrznego lub – w przypadku nieprzekazania potwierdzenia – 3 miesięcy od upływu 7 dni od dnia dokonania zgłoszenia wewnętrznego, chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu;
8. zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat dokonywania zgłoszeń zewnętrznych do Rzecznika Praw Obywatelskich albo organów publicznych oraz – w stosownych przypadkach – do instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej.

Procedura zgłoszeń wewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych winny być tak skonstruowane, aby uniemożliwiać nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem oraz zapewniają ochronę poufności tożsamości sygnalisty, osoby, której dotyczy zgłoszenie, oraz osoby trzeciej wskazanej w zgłoszeniu. 

25 września 2024 roku - przy czym należy pamiętać, że wdrożenie procedury powinno być poprzedzone konsultacjami z zakładowymi organizacjami związkowymi albo przedstawicielami osób świadczących pracę, jeśli w danym podmiocie nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa.

• Nieustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych lub jej ustanowienie z istotnym naruszeniem wymogów ustawy o ochronie sygnalistów stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny do 5 tys. zł.
• Uniemożliwienie lub poważne utrudnienie sygnalistom dokonywania zgłoszeń stanowi przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.  
• Ujawnienie danych sygnalisty również stanowi przestępstwo.

Organy publiczne czyli:

naczelne i centralne organy administracji rządowej,

terenowe organy administracji rządowej,

organy jednostek samorządu terytorialnego,

inne organy państwowe oraz inne podmioty wykonujące z mocy prawa zadania z zakresu administracji publicznej, właściwe do podejmowania działań następczych w następujących dziedzinach:

• korupcji;
• zamówień publicznych;
• usług, produktów i rynków finansowych;
• przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
• bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
• bezpieczeństwa transportu;
• ochrony środowiska;
• ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
• bezpieczeństwa żywności i pasz;
• zdrowia i dobrostanu zwierząt;
• zdrowia publicznego;
• ochrony konsumentów;
• ochrony prywatności i danych osobowych;
• bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
• interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
• rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych;
• konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela - występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1-16.

25 grudnia 2024 roku. 

1. przyjęcie zgłoszenia zewnętrznego;
2. dokonanie wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, polegającej na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania tego organu, a jeżeli nie należy - na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych;
3. rozpatrzenie zgłoszenia zewnętrznego - w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania tego organu;
4. przekazanie zgłoszenia zewnętrznego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dokonania zgłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach - nie później niż w terminie 30 dni, do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych - w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie nienależącej do zakresu działania tego organu, a także przekazanie informacji o przekazaniu zgłoszenia sygnaliście;
5. podjęcie działań następczych z zachowaniem należytej staranności;
6. 6. przekazanie sygnaliście informacji zwrotnej.